برای بسیاری از افراد و کسب‌وکارها این پرسش مطرح می‌شود که برای ساخت بارکد باید از کجا شروع کنیم و چه مراحلی را طی کنیم؟ این سؤال ساده در واقع نقطه‌ی آغاز مسیری است که می‌تواند نقش بسیار مهمی در سازماندهی و اعتبار محصولات ایفا کند. دلیل اهمیت آن این است که بارکد دیگر تنها چند خط سیاه و سفید یا یک مربع شطرنجی ساده نیست. در حقیقت، بارکدها به بخشی از جریان روزمره‌ی زندگی و کسب‌وکار تبدیل شده‌اند و پشت این نمادهای ظاهراً ساده، یک سیستم دقیق و قدرتمند برای شناسایی، رهگیری و تبادل اطلاعات قرار دارد.
اما موضوع اینجاست که مسیر ساخت بارکد برای همه یکسان نیست. نوع نیاز، سطح فعالیت، و هدفی که از بارکد دارید تعیین می‌کند که باید سراغ بارکد رسمی بروید یا بارکد غیررسمی کافی است. همچنین انتخاب درست بارکدساز آنلاین؛ چه آنلاین و ساده باشد و چه نرم‌افزاری حرفه‌ای، تفاوت زیادی در نتیجه ایجاد خواهد کرد.
در این مقاله قصد داریم شما را گام‌به‌گام از ابتدا تا ساخت بارکد همراهی کنیم. این مسیر را در شش بخش اصلی بررسی می‌کنیم تا دید روشنی از فرایند داشته باشید و بدانید در هر مرحله چه تصمیمی باید بگیرید. در طول این مسیر به این پرسش‌های کلیدی پاسخ خواهیم داد:
- چه تفاوتی میان بارکد رسمی و غیررسمی وجود دارد؟
- در چه شرایطی لازم است بارکد خود را به‌طور رسمی ثبت کنید؟
- کدام ابزارها و روش‌ها می‌توانند شما را در ساخت بارکد یاری کنند؟
با همراهی این راهنما، در پایان مقاله یک نقشه‌ی روشن پیش روی شما قرار می‌گیرد تا بتوانید بهترین انتخاب را برای نیاز خود داشته باشید.
گام اول: مشخص کردن نیاز در بارکد ساز آنلاین
پیش از هر اقدامی برای ساخت بارکد، باید به این سؤال کلیدی پاسخ دهید: من دقیقاً برای چه کاری به بارکد ساز رایگان نیاز دارم؟
شناخت درست نیاز، مسیر شما را به‌طور کامل مشخص می‌کند. چرا که نوع بارکد، روش ساخت و حتی میزان هزینه‌ای که باید صرف کنید، همه به هدف شما بستگی دارد. در این بخش سه سناریوی اصلی را بررسی می‌کنیم:
نیاز به فروش رسمی محصول در بازارهای بزرگ
اگر قصد دارید کالاهای خود را در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مارکت‌پلیس‌ها یا برای صادرات عرضه کنید، باید بارکدی داشته باشید که در سطح ملی و بین‌المللی معتبر باشد.
- در این حالت بارکد شما باید رسمی و ثبت‌شده باشد (مانند EAN یا UPC).
- تنها مرجع معتبر برای دریافت این نوع بارکد، سازمان GS1 است.
- بدون ثبت رسمی، فروش شما در بسیاری از مراکز رد خواهد شد.
نیاز به روش محصولات یا مدیریت داخلی در کسب و کار
اگر هدف شما فقط سازماندهی محصولات در یک فروشگاه کوچک یا فضا داخلی است، الزام به ثبت رسمی وجود ندارد و می‌توانید از بارکدهای غیررسمی استفاده کنید.
- این بارکدها را به‌راحتی با ابزارهای آنلاین یا نرم‌افزارهای رایگان تولید می‌کنید.
- هرچند این کدها در خارج از سیستم شما اعتباری ندارند، اما برای مدیریت داخلی محصولات یا خدمات شما کفایت می‌کنند.
نیازهای شخصی یا بازاریابی دیجیتال (QR Code)
گاهی هدف اصلاً فروش محصول نیست، بلکه ارتباط با مشتری یا انتقال اطلاعات از طریق کیو آر کد است.
- نمونه‌های رایج: قرار دادن کیو آر کد روی کارت ویزیت، بسته‌بندی محصولات، یا تبلیغات.
- در این حالت نیازی به ثبت رسمی ندارید.
- کافی است با یک ابزار رایگان و آنلاین کیو آر لند، کیو آر موردنظر را (مثل لینک سایت و.. ) را تولید کنید. در زمانی که کیو آر کد برای اهداف حرفه ای خود میخواهید باید به سراغ کیو آر کد داینامیک ( Dynamic QR code ) بروید. در نتیجه تا زمانی که نیاز خود را دقیق مشخص نکنید، امکان انتخاب نوع بارکد و ابزار مناسب وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: بارکد چیست ” معرفی بارکد و انواع آن + ساحتار و سیستم بارکد “
گام دوم: انتخاب نوع در ساخت بارکد
پس از مشخص کردن نیاز خود در ساخت بارکد رایگان، نوبت به انتخاب نوع بارکد مناسب می‌رسد. این مرحله اهمیت زیادی دارد، چرا که هر نوع بارکد ویژگی‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارد و باید متناسب با هدف و محیط استفاده انتخاب شود.
بارکدهای یک‌بعدی (1D)
بارکدهای 1 بعدی معمولاً برای شناسایی محصولات در فروشگاه‌ها، انبارها و.. استفاده می‌شوند. این بارکدها شامل خطوط عمودی هستند که با اسکنرهای بارکد قابل خواندن هستند. در ادامه با برخی از انواع رایج بارکدهای 1 بعدی آشنا خواهیم شد.
Universal Product Code یا UPC
این نوع بارکد در آمریکای شمالی، بریتانیا، نیوزلند و استرالیا کاربرد دارد و دو نوع رایج دارد:
بارکد UPC-A
- تعداد ارقام: 12 رقم
- کاربرد: مناسب برای محصولات خرده‌فروشی مانند مواد غذایی، لوازم الکترونیکی، پوشاک و لوازم آرایشی
- ویژگی: برای شناسایی محصول و تولیدکننده آن استفاده می‌شود و در فروشگاه‌های خرده‌فروشی کاربرد دارد
بارکد UPC-E
- تعداد ارقام: ۶ رقم
- کاربرد: مناسب برای بسته‌بندی‌های کوچک یا محصولات با فضای محدود مانند آدامس یا لوازم آرایشی
- ویژگی: نسخه فشرده‌شده UPC-A است که برای بسته‌بندی‌های کوچک طراحی شده است.
European Article Number یا EAN
این بارکد در اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، از جمله ایران، کاربرد دارد و دو نوع اصلی دارد:
بارکد EAN-13
- تعداد ارقام: 13 رقم
- کاربرد : مناسب برای محصولات خرده‌فروشی
- ویژگی : برای شناسایی محصولات در فروشگاه‌ها به‌طور گسترده استفاده می‌شود.
بارکد EAN-8
- تعداد ارقام: 8 رقم
- کاربرد: مناسب برای بسته‌بندی‌های کوچک یا محصولات با فضای محدود
- ویژگی: نسخه فشرده‌شده EAN-13 است.
از دیگر بارکد های 1 بعدی میتوان به ITF-14 ، CODE 39 , CODE 128 اشاره نمود.
- بارکدهای دوبعدی (2D)
همانطور که پیشتر با این نوع آشنا شده اید، میتوان گفته که بارکدهای دوبعدی قادر به ذخیره‌سازی اطلاعات بیشتری نسبت به بارکدهای 1 بعدی هستند و برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. کاربردهای آن ها در مقابل با ساخت بارکد بیشتر بوده و قابلیت بیشتری هم برای رهگیری محصولات وهم ارتباط با مشتری دارد.
بیشتر بخوانید: اسکن بارکد ” چگونه بارکد را اسکن کنیم “
گام سوم : تعیین رسمی یا غیررسمی بودن در ساخت بارکد
پس از مشخص کردن نیاز و انتخاب نوع بارکد، گام بعدی تصمیم‌گیری درباره رسمی یا غیررسمی بودن برای ساخت بارکد است. این موضوع اهمیت زیادی دارد، چرا که بر اعتبار، کاربرد و قابلیت استفاده بارکد در بازارهای مختلف تأثیر مستقیم می‌گذارد.
ساخت بارکد رسمی
بارکدهای رسمی توسط سازمان‌های معتبر جهانی مانند GS1 ثبت می‌شوند و برای کاربردهای تجاری و بین‌المللی طراحی شده‌اند.
ویژگی‌های ساخت بارکد رسمی
یکتا و استاندارد جهانی هستند
برای فروش در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مارکت‌پلیس‌ها و صادرات ضروری‌اند.
امکان شناسایی دقیق محصول و تولیدکننده را فراهم می‌کنند
معمولاً نیاز به خرید شماره اختصاصی از سازمان ثبت‌کننده دارند.
ساخت بارکد غیررسمی
بارکدهای غیررسمی برای استفاده‌های داخلی یا محدود طراحی شده‌اند و نیازی به ثبت در سازمان‌های جهانی ندارند.
ویژگی‌های ساخت بارکد غیررسمی
بیشتر برای مدیریت انبار، شناسایی محصول داخل فروشگاه یا استفاده شخصی کاربرد دارند.
ممکن است در سطح جهانی یکتا نباشند و اعتبار رسمی نداشته باشند.
میتوان آن‌ها را با ابزارهای آنلاین رایگان یا نرم‌افزارهای داخلی ایجاد کرد.
در نتیجه، اگر قصد فروش رسمی یا صادرات دارید، بارکد رسمی الزامی است. در غیر این صورت اگر استفاده داخلی یا محدود مدنظر است، بارکد غیررسمی کافیست.
گام بعدی در مسیر بارکد ساز آنلاین، انتخاب ابزار مناسب برای ساخت بارکد است تا بتوانید بر اساس رسمی یا غیررسمی بودن، بارکد خود را بسازید.
گام چهارم: انتخاب ابزار ساخت بارکد + مراحل ساخت
پس از تعیین نوع بارکد و رسمی یا غیررسمی بودن آن، مرحله بعدی انتخاب ابزار مناسب برای تولید بارکد است. ابزارهای ساخت بارکد آنلاین بسته به هدف استفاده، سطح رسمی بودن و نوع بارکد می‌توانند متفاوت باشند. دو ابزار برجسته که هم برای کاربران شخصی و هم برای کسب‌وکارها کاربرد دارند، عبارت‌اند از:
TEC-IT Barcode Generator
این ابزار آنلاین یکی از کامل‌ترین و پرکاربردترین نوع بارکد ساز رایگان است و برای ساخت بارکدهای یک‌بعدی است، اما امکانات محدودی در نسخه راگان دارد.
ویژگی‌ها و مزایا بارکد ساز TEC
- پشتیبانی از بیش از انواع بارکدهای مختلف شامل UPC, EAN, Code128, و …
- امکان تولید سریع بارکد برای استفاده شخصی، داخلی یا فروشگاه‌های کوچک
- قابلیت تنظیم اندازه، رنگ و فرمت خروجی (PNG، JPG، SVG، PDF)
- امکان پیش‌نمایش و ویرایش قبل از دانلود
- مناسب برای بارکدهای غیررسمی یا رسمی (در صورتی که شماره رسمی بارکد را داشته باشید)
- استفاده ساده و بدون نیاز به نصب نرم‌افزار
Zoho Inventory Free Barcode Generator
ابزار رایگان تولید بارکد Zoho Inventory برای کسب‌وکارهایی که به دنبال راه‌حلی ساده و مؤثر برای مدیریت موجودی و تولید بارکد هستند، طراحی شده است که امکانات قابل قبولی را در نسخه رایگان خود ارائه میدهد.
ویژگی‌ها و مزایا بارکد ساز Zoho
- پشتیبانی از انواع بارکدها: این ابزار از فرمت‌های استاندارد مانند EAN-13، UPC-A، Code 39 و ITF پشتیبانی می‌کند.
- رابط کاربری ساده: با وارد کردن داده‌های محصول مانند SKU یا کد محصول، می‌توانید بارکد مورد نظر را به‌راحتی تولید کنید.
- قابلیت دانلود: بارکدهای تولید شده را میتوان به فرمت‌های PNG، JPEG یا SVG دانلود کرد.
- امکان افزودن برچسب و توضیحات: می‌توانید عنوان و توضیحات دلخواه را به بارکد اضافه کنید تا اطلاعات بیشتری در دسترس باشد.
- تولید بارکد برای محصولات با شماره سریال: برای محصولاتی که دارای شماره سریال هستند، می‌توانید بارکدهایی تولید کنید که شامل شماره سریال باشند.
گام پنجم: مراحل ساخت بارکد با TEC-IT Barcode Generator
پس از انتخاب ابزار مناسب، نوبت به وارد کردن داده‌ها و تولید بارکد می‌رسد. در ادامه، مراحل کامل ساخت بارکد آنلاین با TEC-IT Barcode Generator توضیح داده شده است:
ورود به وبسایت
- ابتدا وارد آدرس TEC-IT Barcode Generator شوید.
- نسخه آنلاین نیازی به نصب ندارد و می‌توانید مستقیم در مرورگر بارکد خود را بسازید.
انتخاب نوع بارکد
در بخش Barcode Type، نوع بارکد خود را انتخاب کنید. انواع بارکدها شامل:
1D: UPC, EAN, Code128, ITF و …
انتخاب نوع بارکد باید با هدف کاربرد و محدودیت فضای محصول هماهنگ باشد.
وارد کردن اطلاعات
در قسمت Data یا Content، اطلاعاتی که قرار است بارکد نمایش دهد را وارد کنید.
برای بارکدهای رسمی: شماره رسمی GS1 (UPC یا EAN)
برای بارکد غیررسمی: شماره یا متن دلخواه برای شناسایی داخلی
برخی بارکدها مانند GS1-128 قابلیت وارد کردن اطلاعات اضافی مانند تاریخ انقضا، شماره سریال و شماره دسته را دارند.
دانلود و استفاده از بارکد
پس از نهایی کردن تنظیمات، بارکد را دانلود کرده و روی محصول، بسته‌بندی یا لیبل چاپ کنید.
بارکد آماده استفاده است و با اسکنرهای استاندارد قابل خواندن می‌باشد.
گام ششم: نکات قبل از ساخت بارکد رایگان و آنلاین
قبل از شروع تولید بارکد با ابزارهای رایگان و آنلاین، به ویژه برای کسب‌وکارها، رعایت چند نکته کلیدی اهمیت زیادی دارد تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود و بارکدها قابل استفاده و استاندارد باشند.
ثبت کسب‌وکار در GS1
اگر قصد فروش محصولات در فروشگاه‌های بزرگ یا مارکت‌پلیس‌های بین‌المللی دارید، ثبت شرکت و دریافت شماره رسمی از GS1 ضروری است. این کار تضمین می‌کند که بارکد شما یکتا و معتبر جهانی باشد و در تمامی سیستم‌ها و اسکنرها قابل شناسایی باشد. برای ثبت رسمی مشخصات محصولات خود کافیست به وبسایت رسمی مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران مراجعه کنید.تنظیم لیست محصولات با شناسه مشخص
- قبل از تولید بارکد، یک لیست دقیق از محصولات و شماره‌های شناسایی اختصاصی تهیه کنید.
- هر محصول باید یک شناسه منحصربه‌فرد داشته باشد تا از تکراری شدن بارکد جلوگیری شود.
- این مرحله به ویژه برای کسب‌وکارهایی با چندین محصول یا خط تولید، اهمیت زیادی دارد و مدیریت موجودی را ساده‌تر می‌کند.
چاپ بارکد در اندازه مناسب
- هنگام چاپ بارکد، اندازه استاندارد و خوانا بودن آن را رعایت کنید.
- بارکدهای خیلی کوچک یا خیلی بزرگ ممکن است توسط اسکنرها به درستی خوانده نشوند.
- نکته مهم دیگر فاصله حاشیه و کیفیت چاپ است تا خطوط بارکد واضح و قابل اسکن باشند.
گام بعدی " ساخت بارکد 1 بعدی یا بارکد دوبعدی ( کیو آر کد ) "
بارکدها امروز به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای شناسایی، رهگیری و تسهیل فرآیندهای تجاری محصولات شناخته می‌شوند. اما به طور کلی، بارکدها در دو دسته‌ی اصلی یک‌بعدی (خطی) و دوبعدی (مانند QR Code) قرار می‌گیرند.
- بارکدهای یک‌بعدی بیشتر برای کالاها و محصولات تجاری به کار می‌روند و در صورتی که هدف شما حضور در بازارهای رسمی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای باشد، دریافت شماره‌ی معتبر از سازمانی مانند GS1 الزامی است. این بارکدها هویت رسمی به محصول می‌دهند و امکان ورود به چرخه‌ی فروش جهانی را فراهم می‌سازند.
- در مقابل، بارکدهای دوبعدی (QR Code) انعطاف بیشتری دارند و بدون نیاز به ثبت رسمی قابل تولید و استفاده هستند. آن‌ها کاربردهای گسترده‌ای در بازاریابی دیجیتال، ارائه‌ی اطلاعات سریع، پرداخت آنلاین و حتی مدیریت داخلی سازمان‌ها دارند.
در نهایت، انتخاب میان ساخت بارکد یک‌بعدی و دوبعدی به هدف شما بستگی دارد: اگر به دنبال ورود به بازارهای رسمی و شناسایی کالا در سطح جهانی هستید، بارکد یک‌بعدی استاندارد بهترین گزینه است. اما اگر قصد دارید ارتباط سریع با مشتری، تبلیغات تعاملی یا کاربردهای متنوع دیجیتال را دنبال کنید، بارکدهای دوبعدی و استفاده از ابزارهای ساخت کیو آر کد استاتیک و داینامیک کیو آر لند راهکار ایده‌آل شما خواهند بود.